toelichting

Landgoed Clingendael

De Rijkscommissaris voor de Bezette Nederlandse Gebieden zetelde op het landgoed Clingendael, tegen de noordrand van Den Haag. Hij liet enige verbouwingen uitvoeren. Toen de geallieerde dreiging toenam, werd het landgoed uitgebouwd tot een aparte vesting en toegevoegd aan de “Stützpunktgruppe Scheveningen”. Een tankgracht sneed het terrein af van de buitenwereld, verdedigd door kanonkazematten. In het centrum verrees een imposante commandobunker naast de Duitse SS-kazerne. Minister Speer, Hitlers rijksarchitect, protesteerde tegen het ambitieuze ontwerp. De bunker van twee bouwlagen onder drie meter beton bezat twee torens voor luchtafweergeschut op het dak. Aan de noordkant waren twee keukenbunkers aangebouwd. Voor de verdediging waren enkele betonnen mitrailleurposten aangelegd. De bunker was gecamoufleerd als een grote boerderij.

De zeer grote bunker bestaat nog steeds en heeft een militaire bestemming. Het gebouw bezit ook nog het camouflagedak. Vanaf de weg is het geheel goed te zien. Verderop ligt het landhuis Clingendael. De tankgracht is te zien aan de rand van het park Clingendael. De geschutbunkers zijn, op één na, aangeaard tot heuveltjes.