Home : Plaatsen : Regios : POI :: Atlantikwallplatform.eu

Afbraak Ouwe Helder

Afbraak Ouwe Helder

De afbraak van 1600 panden, waaronder ook scholen, kerken en andere grote openbare gebouwen, in Oud Den Helder was een gigantische klus. Er werden door de gemeente acht aannemers gecontracteerd om de afbraakwerkzaamheden uit te voeren. De gezamenlijke personeelsinzet van die bedrijven in de sloopperiode van eind maart tot begin mei varieerde per dag van 400 tot 1300 arbeiders. Eén aannemer, de firma de Boer uit Oostzaan genoot in meerdere opzichten een uitzonderingspositie. Deze aannemer kreeg het grootste deel van de opdracht en werd rechtstreeks betaald door de Wehrmacht. Het gebeurde wel vaker dat de Duitse legerleiding een hoger tarief uitkeerde dan de gemeenten mochten geven, uiteindelijk was het toch de Nederlandse Staat die opdraaide voor de kosten. Op deze manier kon de bezetter een als ´goed´bekend staand groot bedrijf een groot deel van de opdracht te laten uivoeren, waardoor de risico´s van vertraging, malafide onderaannemers en sabotage beperkt bleven.

Doordat de Wehrmachtsbezirksverwaltung niet op tijd begon met het afvoeren van de bouwstoffen en het puin, moesten de slopers hun werkzaamheden staken omdat zij gewoonweg geen ruimte meer hadden. Op sommige dagen lag het puin zo hoog in de straten en tussen de resten van de bebouwing, dat de laatste opstaande delen onder het puin bedolven waren. En dat terwijl de aannemers en de werklieden voortgejaagd werden door een premie- en boetestelsel voor het al dan niet binnen de gestelde termijn uitvoeren van de afbraak. Vertraging maakte de leiding van de Wehrmacht altijd nerveus en deze stond dan ook te popelen om in te grijpen.

Luchtfoto sloopzone Den Helder

Luchtfoto sloopzone Den Helder

Om plaats te maken voor schootsveld, werden de wijk Ouwe Helder en een strook bebouwing langs de kust vanaf 1942 stelselmatig geloopt.

Bron: WUR Bibliotheek Speciale Collecties

Foto sloopzone

Bron: Helderse Historische Vereniging

Dijkstraat 2

Het bombardement van 31 oktober 1941 verwoeste een deel van de bebouwing aan de Dijkstraat.

Bron: Helderse Historische Vereniging

Sloopzone - Breestraat gezien vanaf de Hartesteeg

Gezamenlijk werden er 400 tot 1300 arbeiders per dag ingezet om de sloopwerkzaamheden uit te voeren. De arbeiders werden nagajeaagd door een stelsel van boetes en premies voor het al dan niet afronden van werkzaamheden binnen de gestelde termijn. De slopers moesten hun werkzaamheden echter gedwongen staken, omdat de Wehrmacht niet op tijd begon met het afvoeren van bouwmaterialen en puin. De straten lagen vol en er was geen ruimte meer om te werken. Op sommige dagen lag het puin zo hoog in de straten, dat de laatste opstaande delen van de bebouwing onder het puin bedolven waren.

Bron: Helderse Historische Vereniging

Sloopzone - Langestraat gezien vanaf Middenstraat

Het Centraal Bureau voor de Bouwmaterialen zag er op toe dat alle bruikbare materialen in de te slopen panden in het bezit van de Staat kwamen, en vervolgens ter beschikking werden gesteld aan de Duitse legerleiding. Het ongebruikte puin waar de gave stenen uitgesorteerd waren, mocht de gemeente houden, maar wilde het gemeentebestuur een paar dakpannen hebben voor het herstel van de door de bombardementen beschadigde huizen, dan moest daar flink voor worden betaald.

Bron: Helderse Historische Vereniging

Oorspronkelijke plattegrond Ouwe Helder

De oorspronkelijke plattegrond van de wijk Ouwe Helder toont een verbrokkelde structuur en stratenpatroon. De hele wijk viel ten prooi aan de grootschlige sloop, waardoor het gebied veranderde in een grote kale vlakte.

Bron: Helderse Historische Vereniging

Wederopbouwplan Oud Den Helder

Het nieuwe ontwerp voor de wijk Ouwe Helder werd tussen 1945 en 1946 gemaakt door de stedenbouwkundige Wieger Bruin. Zijn plan toont een ruime opzet, met een rechte en heldere verkaveling. Midden in de wijk ontwierp hij een centraal plein met een grote kerk, waardoor de wijk een dorps karakter zou krijgen. Onder druk van de woningnood moesten er extra woningen aan het plan worden toegevoegd, wat resulteerde in inpassing van hoogbouw. Uiteindelijk werden ook het centrale plein en de kerk opgeofferd voor woningbouw en verloor de wijk haar dopse karakter en Wieger Bruin zijn bezieling.

Bron: Helderse Historische Vereniging

Luchtfoto wederopbouw

Ouwe Helder, 9 juni 1964. Ondanks de aanpassingen in het wederopbouwplan, is duidelijk de verkaveling naar het ontwerp van Wieger Bruin te zien.

Bron: Helderse Historische Vereniging

Luchtfoto wederopbouw

Ouwe Helder, 12 juni 1969.

Bron: Helderse Historische Vereniging