Ter verdediging van de monding van het Noordzeekanaal plaatste de marine een aantal kustbatterijen in de duinen aan het strand. Ten zuiden van het kanaal was dat de Batterie Heerenduin. De batterijen dienden schepen de toegang tot de sluizen, (marine-)havens en industrieën van IJmuiden te ontzeggen – en daarmee de toegang tot Amsterdam met zijn symbolische waarde als hoofdstad, zijn havens en zijn verbindingen.
De batterij Heerenduin bestond aanvankelijk uit een eenvoudige vuurleidingspost en een viertal open beddingen, waarop het geschut stond opgesteld. Toen een open opstelling van de batterij te kwetsbaar werd geacht, liet de Duitse marine de batterij voorzien van vier op een rij gelegen geschutbunkers van het type M272, met in het midden een vuurleidingpost van het type M178. De toegepaste bunkertypen zijn voor Nederlandse begrippen opvallend. De vuurleidingpost was middelgroot en bezat twee observatieruimten boven de begane grond met de ingang. De vier geschutbunkers hadden elk een horizontaal schootsveld van 120 graden. Het geschut stond opgesteld in een ruimte waarachter twee bescheiden munitiekamers gesitueerd waren. Wanneer de parate munitie verschoten was, moesten nieuwe granaten worden aangevoerd vanuit de centrale munitiebunker. Deze grote bunker van het type FL246 lag niet ver achter de vuurleidingpost. Twee kleinere munitiemagazijnen van het type 134 bevonden zich dicht bij de geschutsbunkers. De batterij omvatte nog een groot aantal lichtere gebouwen als schuil- en bergplaatsen, een kantine, een kantoorgebouw, een keuken en een verbandplaats. Tegenwoordig zijn bijna alle bunkers te bezichtigen; in drie gevechtsschuilplaatsen van het type 451a, één van het type 450b en een luchtafweeropstelling type FLA 24 is door Bunker Museum IJmuiden een expositie ingericht. Het zicht op zee is wel veranderd sinds 1945: door verbreding van het strand als gevolg van zandafzetting tegen de zuidelijke havenpier bevindt de zee zich tegenwoordig verder van de batterij dan zestig jaar geleden het geval was. Bovendien is er in de laatste jaren nabij het nieuwe strand de nodige hoogbouw verrezen.
M178
M178
M178 vuurleidingpost.
Foto: Paul Dijkstra
Interieur woonverblijf
Het interieur van een woonverblijf langs de Badweg.
Foto: Paul Dijkstra
Overzichtsfoto van de batterij
Overzichtsfoto van de achterkant van batterij Heerenduin.
Oud-IJmuiden ontstond in de laatste decennia van de 19e eeuw aan de monding van het nieuw gegraven Noordzeekanaal. Ten westen en zuidwesten van deze kern staat nog een hele reeks belangrijke onderdelen van de Atlantikwall overeind. Zoals in de havenmond het Forteiland, het kernwerk van de Festung. Ten zuiden daarvan, aan de Haringhaven, een van de twee Schnellbootbunker. Nog verder ten zuiden daarvan, op toenmalige zeereep, staan de kustbatterij Heerenduin en de luchtdoelbatterij Olmen.
Oud-IJmuiden voor de oorlog
Torpedobunker
Forteiland
MSB Heerenduin
MFB Olmen
Hoofdkwartier Hafenkommandant IJmuiden
Deelplan oud-IJmuiden
Schnellbootbunker I & II
Cafe aan 't Willemsplein / interview mevrouw Vessies